Vereniging Dorpsbelangen SchipborgDe Algemene Wet Bestuursrecht definieert dit belangenbegrip in Artikel 1.2 als volgt:
1. Onder belanghebbende wordt verstaan: degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken.
2. Ten aanzien van bestuursorganen worden de hun toevertrouwde belangen als hun belangen beschouwd.
3. Ten aanzien van rechtspersonen worden als hun belangen mede beschouwd de algemene en collectieve belangen die zij krachtens hun doelstellingen en blijkens hun feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigen.
Individuele dorpsbewoners moeten bij bezwaar en beroepsprocedures kunnen aantonen, dat hun belangen rechtstreeks bij een besluit zijn betrokken. Een brug op een kilometer afstand of een rij bomen aan het andere einde van hun dorp zal hier meestal niet onder vallen. Hun belang houdt op bij het tuinhekje. Alleen wat op de situatie daarbinnen van betekenis is (zoals waardevermindering van hun huis, geluidshinder, uitzichtbeperking) doet mee. Een collectief belang bij hun omgeving kunnen individuele dorpsbewoners zich echter niet toe-eigenen.
Voor rechtspersonen als organisaties van dorpsbelangen moet uit hun statutaire doelstellingen blijken, dat zij bepaalde algemene en collectieve belangen in het
bijzonder behartigen. Behartigen zij ook nog andere belangen, zoals het bevorderen van de contacten tussen de dorpsbewoners, dan worden zij in juridische zin al niet meer als belanghebbende beschouwd.
Voldoen de statutaire doelstellingen aan de eisen, dan moet ook nog worden voldaan aan het criterium van de feitelijke werkzaamheden. Het bijvoorbeeld alleen in rechte opkomen tegen overheidsbesluiten wordt als regel niet gezien als feitelijke werkzaamheden, omdat daaruit onvoldoende blijkt in hoeverre een bepaald algemeen belang in het bijzonder wordt behartigd.
BOKD en gestructureerde samenwerking
De Brede Overleggroep Kleine Dorpen in Drenthe (BOKD) biedt op verzoek professionele ondersteuning aan haar rond 130 aangesloten organisaties van dorpsbelangen en komt op voor de belangen en de leefbaarheid van de kleine dorpen (minder dan 4.000 inwoners) in Drenthe. Jaarlijkse afspraken tussen de Provincie Drenthe, de voornaamste subsidieverstrekker, en de BOKD bepalen de inzet van de BOKD in ambtelijke overlegorganen, alsmede de inzet bij de belangenbehartiging. De nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO) leidt tot een verschuiving van verantwoordelijkheden en bevoegdheden van provincie naar de twaalf gemeenten in Drenthe. De BOKD heeft er, met instemming van de aangesloten organisaties van dorpsbelangen, voor gekozen deze ontwikkelingen te volgen, door zich meer op de gemeenten te gaan richten. Doorgetrokken naar heel Drenthe zou dit voor de BOKD een uitbreiding van activiteiten betekenen richting 12 gemeenten.
Het Kern- en Buurtgericht Werken (KBW) 'nieuwe stijl' van de gemeente Aa en Hunze uit 2008 gaat uit van een belangrijker rol voor de organisaties van dorpsbelangen. Deze ambitie vraagt wel om een nadere professionalisering van deze organisaties. Gezien hun beperkte mogelijkheden hiertoe zal de ondersteuningsbehoefte van vooral de kleinere dorpen hierdoor toenemen. De BOKD, maar in principe natuurlijk ook andere organisaties, zou in dit opzicht een rol kunnen spelen, maar een financiële basis hiervoor ontbreekt voorshands. Ditzelfde geldt uiteraard ook voor eventuele andere mogelijke ondersteunende organisaties, met name voor de dorpen groter dan 4.000 inwoners. Vooralsnog kan het KBW echter financieel niet verder gaan, dan het ondersteunen van cursussen gericht op een nadere professionalisering.
Verkeersveiligheid
Bij het bevorderen van de verkeersveiligheid wordt in de meeste dorpen vooral de nadruk gelegd op de veiligheid in de nabijheid van scholen en peuterspeelzalen. De gemeente Aa en Hunze ondersteunt deze lijn met het daartoe op diverse plaatsen aanbrengen van speciale structuren en markeringen, zoals recent nog in Schipborg. Het aspect van de toenemende risico's voor schoolkinderen, door een toenemende vervoersbehoefte als gevolg van de concentratie van de buitenschoolse opvang in de grotere dorpen, speelt daar ook een rol bij.
Hangjongeren
De meeste van de aanwezige dorpen hebben weinig problemen met hangjongeren. Het verschijnsel is van alle tijden en we zullen ermee moeten leven. Waar echter in vroeger tijden de aanwezige hangjongeren overwegend afkomstig waren uit de dorpen zelf, is daar door de toegenomen mobiliteit (bromfietsen) een nieuwe categorie bijgekomen: zich regionaal verplaatsende groepen jongeren, vaak afkomstig van grotere schoolgemeenschappen. Waar het verplaatsen van locale hangjongeren al weinig perspectief biedt, is dat voor regionaal opererende groepen hangjongeren al helemaal niet zinvol. Waar bovendien regelgeving voor hangjongeren wel zo ongeveer het laatste is waar je mee kunt aankomen, zou een beleid van het aantrekkelijker maken van de minst hinderlijke plaatsen en het minder aantrekkelijk maken van hinderlijker plaatsen misschien mogelijkheden kunnen bieden. Dit bij excessen uiteraard ondersteund door politioneel optreden en/of het inschakelen van jeugdwerkers.
Jaaragenda's
Onderdeel van het Kern- en Buurtgericht Werken 'nieuwe stijl' is het in overleg tussen de afzonderlijke organisaties van dorpsbelangen en de gemeente Aa en Hunze opstellen van Jaaragenda's. Voor een aantal dorpen heeft dat inmiddels geleid tot de invulling van een daarop gerichte format. Voor andere dorpen is dit proces van opstellen nog gaande, waarbij naast het spanningsveld tussen korte en lange termijn zaken ook de koppeling met al dan niet nog op te stellen bestemmingsplannen een rol speelt. Met Gasselte-Kostvlies is al overleg geweest over de in de jaaragenda opgenomen projecten en het overleg met Schipborg is al gepland. In het 2e halfjaar van 2009 zal het overleg van de gemeente met de overige besturen van organisaties van dorpsbelangen plaatsvinden. Voor de gemeente is de jaaragenda vooral een handvat om het overleg met de dorpen te stroomlijnen. De dorpen willen ook resultaten zien, die zij vervolgens weer kunnen terugkoppelen naar hun achterban. De gemeente zal dit met een voortgangscontrole op gemaakte afspraken proberen scherp te houden. Een extra factor voor meerjarige projecten zijn gemeenteraadsverkiezingen, zoals die in 2010, en het daarmee samenhangende aantreden van nieuwe bestuurscolleges, met nieuwe agenda's.
Automatische Externe Defibrillator (AED)
De Vereniging Hartveilig Drenthe (VHD), een samenwerkingsverband tussen De Vrienden van de Hartstichting Drenthe, Het Nederlandse Rode Kruis district Drenthe en het Districtbestuur van de gezamenlijke plaatselijke afdelingen van de Koninklijke EHBO, streeft naar het bieden van een snelle reanimatiehulp in de directe woonomgevingen in Drenthe. Het gaat dan vooral om het bieden van snelle hulp aan slachtoffers van hartfalen met een AED. Van gemeentewegen is men bezig via een enquête het beschikbare aantal AED's in de gemeente Aa en Hunze zichtbaar te maken. Op basis van de resultaten van de enquête zal gemeentelijk beleid ontwikkeld worden voor de inzet van AED's. Door personele wisselingen bij de VHD is enige vertraging opgetreden. Algemeen wordt de wenselijkheid van een praktische invulling van de reanimatiehulp benadrukt. Over het hoe om te gaan met de kosten en de eventuele wettelijke aansprakelijkheden zal dan ook duidelijkheid moeten komen.
Paul Hagel