Vereniging Dorpsbelangen SchipborgDorpenrondje
-landbouwverkeer
Uit het dorpenrondje kwam onder meer naar voren de snel toenemende verkeersoverlast van grote landbouwmachines. Door de schaalvergroting worden ook de in de landbouw ingezette machines steeds groter. Omdat het wegennet deze ontwikkeling niet kan volgen, ontstaan hierdoor in toenemende mate gevaarlijke situaties. Daar komt dan nog bij een extreme toename van landbouwverkeer in de omgeving van de steeds populairder wordende biogasinstallaties. Van heinde en verre brengen zware vrachtwagens de hiervoor benodigde hoeveelheden biologisch materiaal aan. Grote drukte en stukgereden bermen zijn het resultaat.
-tevredenheidmetingen
In diverse dorpen zijn door organisaties van dorpsbelangen metingen gedaan naar de tevredenheid van de inwoners over de leefbaarheid. Meest opmerkelijke resultaat van deze enquêtes was de grote tevredenheid van de inwoners van de kleine dorpen, zij het echter om heel verschillende redenen. Kennelijk zijn de kleine dorpen toch veelzijdig genoeg om aan een veelheid van wensen van inwoners over de leefbaarheid tegemoet te kunnen komen.
Demografische ontwikkelingen en leefbaarheid
Berekeningen op basis van de demografische ontwikkelingen in Nederland laten zien, dat in de dertiger jaren van deze eeuw definitief een einde komt aan de bevolkingsgroei. Daarna zal een geleidelijk krimp inzetten. Deze krimp zal niet op alle plaatsen in Nederland op hetzelfde moment inzetten. In bepaalde regio’s van Limburg, Zeeland en Groningen, is deze krimp al begonnen. Voor de provincie Drenthe zal de krimp de komende tien jaar inzetten: eerst op het platteland, iets later in de grotere steden. In 2009 zal de gemeente Aa en Hunze met 25.700 inwoners ongeveer zijn maximale bevolkingsomvang hebben bereikt. De komende vijf jaar wordt al een krimp verwacht van rond 600 inwoners. Op dit moment wordt de krimp in de kleinere kernen nog gecompenseerd door nog enige groei in de grotere kernen Gieten, Rolde, Gasselte en Gasselternijveen. De bevolking van Schipborg krimpt bijvoorbeeld al enige jaren met ongeveer 2% per jaar: van 659 op 1 januari 2004 naar 596 op 1 januari 2009.
Ook de samenstelling van de bevolking is aan het veranderen. Het percentage jongeren en werkenden neemt af, terwijl het percentage ouderen stijgt: vergrijzing dus.
De vraag voor de BOKD is nu wat deze krimp en vergrijzing voor de leefbaarheid in de kleine dorpen zal gaan betekenen. In de zeventiger jaren van de vorige eeuw was deze leefbaarheid ook al een punt van discussie. Omdat het handhaven van een voldoende voorzieningenniveau alleen in de grotere kernen voor mogelijk werd gehouden, ging het overheidsbeleid ervan uit alleen de grotere kernen nog maar te kunnen inrichten als woonkernen. Anders dan verwacht leidde echter het wegvallen van de meeste voorzieningen in de kleinere dorpen helemaal niet tot ernstige problemen. Automobiliteit en koelkasten bleken het wegvallen van voorzieningen
eenvoudig te kunnen compenseren. Gecombineerd met sterke punten rust, ruimte en groen, hield de leefbaarheid in de kleine dorpen moeiteloos op een hoog niveau. Zelfs de verwachte extra vergrijzing in de kleine dorpen trad niet op. Door het ontbreken van een voldoende zorgaanbod trokken niet de jongere, maar juist de oudere bewoners naar de grotere kernen.
Net als in de zeventiger jaren van de vorige eeuw ziet de overheid ook in de komende krimp van de bevolking weer een reden nieuwbouw te concentreren in de grotere kernen. Het is echter zeer de vraag of dergelijke grotere kernen werkelijk meer te bieden hebben op het gebied van leefbaarheid dan de kleinere dorpen.
De BOKD blijft uitgaan van behoud en versterking van de leefbaarheid in de kleine dorpen. Krimp biedt juist voor de kleine dorpen ongekende mogelijkheden tot kwaliteitsverbetering in woon- en leefomgeving. Voor de gemeenten is het dilemma natuurlijk heel groot. Tot voor kort werd veel geld verdiend met grootschalige woningbouwprojecten. Krimp vraagt echter om maatregelen als sloop en sanering, zaken die in principe alleen maar veel geld kosten. Misschien zou het toch verstandiger zijn niet meer uit te blijven gaan van concentratie van nieuwbouwprojecten in grote kernen, maar van een duurzame bouw van beperkte aantallen specifiek op de vraag toegesneden woningen op aantrekkelijke plaatsen juist in de kleinere dorpen. De grotere kernen zouden zich dan beter kunnen concentreren op het bouwen van voorzieningen voor de opvang van de toenemende vergrijzing van de bevolking in Drenthe.
Paul Hagel